چاقو، مغار یا قلم منبت کاری با تیغه های مختلف و در اندازه و فرم های متفاوت، از ابزارهای اصلی منبت کاری و کنده کاری روی چوب بشمار می آیند. مغار از مهمترین ابزارهای منبت کاری می باشد که با گذشت سالها از ایجاد هنر منبت، هنوز تغییر چندانی نکرده اند.

• مغار:

وسیله ای تیز و برنده می باشد که در هنر منبت جهت کنده کاری و تراشیدن چوب مورد استفاده قرار می گیرد. مغارها اندازه هاي مختلفي دارد كه اين اندازه ها براساس پهناي مغار تعيين مي شود. هر مغار از 2 قسمت: یک دسته از جنس چوب یا پلاستیک و یک تیغه فولادی تشکیل شده است.

بطور کلی، از 4 نوع مغار در منبت کاری چوب استفاده می شود:

1. مغار تخت: تیغه مغار تخت از یکطرف صاف و از طرف دیگر پخ می باشد. از این مغار برای کندن زمینه کار، سطوح صاف، خط انداختن خطوط راست و ... استفاده می شود.
2. مغار نیم باز: تیغه این مغار تخت نیست، بلکه حالت نیم گرد می باشد. از این مغار برای قسمت هایی که حالت انحنای ملایمی دارد استفاده می شود.
3. مغار گلویی: این مغار همانند مغار نیم باز می باشد، با این تفاوت که گودی و انحنای آن بیشتر می باشد. از این مغار برای قسمت هایی که انحنای زیادی دارد استفاده می شود، مانند: پیچک ها، گل های گرد، غنچه ها
4. مغار شفره: نوک تیغه این مغار بشکل ˅ بوده که معمولا در 2 اندازۀ بزرگ و کوچک می باشد. از مغار بزرگ جهت "سفت کاری"، یعنی جدا کردن خطوط طرح از زمینه و یا خطوط طرح از یکدیگر و از مغار کوچک جهت کارهای ظریف، خط انداختن، تزیین روی برگها و گلها استفاده می شود.

تصویر: انواع مغار، مورد استفاده در منبت کاری چوب

• چوب ساب و سوهان:

چوب ساب فلزی است مستطیل شکل که 20 تا 30 سانتی متر طول دارد و در دو طرف آن دانه هایی وجود دارد که "آج" نامیده می شود. انتهای چوب ساب باریک می باشد که دسته ای چوبی یا پلاستیکی در آن قرار می گیرد.

سوهان نیز شبیه چوب ساب است، ولی آج های آن بصورت شیارهایی در دو طرف بوده که به اندازه تمام عرض سوهان می باشد.

قطعاتی از کار که قوس دارد و یا امکان صاف کردن آن با ابزارهای دیگر نباشد، بوسیله چوب ساب یا سوهان پرداخت می گردد.

• چکش:

از چکش برای ضربه زدن به مغار استفاده می شود. جنس چکش از چوب و یا پلاستیک فشرده می باشد.

دلایل استفادۀ منبت کاران از چکش چوبی و یا لاستیکی بشرح ذیل می باشد:

1. هنگام ضربه زدن به مغار باعث می شود، ضربات کمتر صدا داشته باشد.
2. دسته مغار خراب نشود و آسیب نبیند.
3. وزن آن سبک تر از چکش فلزی است، که این امر باعث می شود تا منبت کاران کمتر خسته شوند.
4. چون سر چکش چوبی بزرگتر است، کار کردن با آن به مراتب راحت تر می باشد.

• گیره دستی یا پیچ دستی:

 از گیره دستی برای بستن و محکم کردن قطعه کار و یا پرس کردن قطعات چسب خورده به یکدیگر استفاده می شود. گیره های دستی از نظر شکل و اندازه متنوع هستند. گیره های دستی معمولا دارای دو فک هستند که یکی ثابت و دیگری متحرک می باشد. هنگام بستن چوب، برای اینکه فک گیره دستی روی کار جا نیاندازد می توان تکه ای فیبر و یا چوب پهن بین فک و قطعه کار قرار داد.

• گیره رومیزی یا گیره کله:

گیره رومیزی از ابزار و وسایل بسیار مهم در منبت کاری می باشد. این گیره ها روی میزکار ثابت می شوند و قطعه کار به آن بسته می شود. جنس گیره های رومیزی یا گیره کله، از چدن ریختگی می باشد.

• میز کار:

در منبت کاری، بدلیل وارد کردن ضربات متعدد به قطعه کار، باید از یک میز محکم استفاده شود. میز کار می تواند از چوب باشد یا می توان پایه های آنرا از فلز و صفحۀ میز کار را از چوب ساخت.

• روغندان:

مخزنی است که روی در آن لولۀ باریکی و در کنار مخزن ضامنی قرار دارد که با فشار دادن آن، روغن از لوله بیرون می آید و برای روغن کاری از آن استفاده می شود.

• قلمو و ظرف نفت:

یک قوطی یا شیشه دهان گشاد دردار با یک قلمو، یکی از وسایل منبت کاران می باشد. منبت کاران معمولا برای نرم شدن چوب و نیز جهت جلوگیری از شکسته شدن گوشه های طرح، چوب را آغشته به نفت می کنند. بعد از مالیدن نفت روی چوب باید مدتی صبر کرد تا نفت در چوب نفوذ کند.

• چنگال:

چنگال فلزی است به طول 10 سانتی متر که همانند چنگال، 3 شاخۀ نوک تیز دارد و جهت سوراخ زدن به زمینۀ کار استفاده می شود. با این کار زمینه کار را سوراخ های ریز زده تا زیباتر شود. منبت کار معمولا زمینه کارهایی که ناصاف و ناهموار باشند را سوراخ می کنند تا ایراد آن کمتر مشخص شود.

• ظرف روغن:

ظرف کوچکی است که در داخل آن پنبه قرار داده و درون آن روغن پارافین ریخته می شود. منبت کار با استفاده از ظرف روغن، هر از چند گاهی نوک مغار را هنگام کار روغنی می کنند تا مغار راحت تر حرکت کند. علت استفاده از روغن پارافین این است که بعد از مدتی روغن از بین می رود و لکه بر جای نمی گذارد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: